Plastiklerde Bulunan Bir Kimyasal, Kalp Hastalığı Kaynaklı Ölümlerle Bağlantılı Olabilir!

28 Mayıs 2025 tarihinde eBioMedicine'de yayınlanan bir rapora göre, 2018 yılında dünya genelinde 55-64 yaşları arasında olan kişilerin 2,6 milyondan fazlası kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle öldü. Bu ölümlerin yüzde 13,5'i ftalat adı verilen ve evlerimizde sıklıkla kullandığımız plastiklerde yaygın olarak bulunan bir kimyasala maruz kalmayla ilişkili olabilir.

Ftalatlar, şampuanlarda, losyonlarda, gıda ambalajlarında ve tıbbi malzemelerde bulunan bir grup kimyasal maddedir. Bu kimyasallar genellikle plastikleri daha yumuşak ve daha esnek hale getirmek için kullanılırlar. Kontamine yiyeceklerin tüketilmesi, solunması veya deri yoluyla emilmesi sonucunda ftalatlar vücuda girebilir.

Vücuda giren ftalatlar, endokrin bozucu olarak davranırlar, yani hormonları etkilerler. Daha önceki araştırmalarda bu kimyasallar diyabet, obezite, hamilelik komplikasyonları ve kalp hastalıkları ile ilişkilendirilmiştir.

Yeni bir çalışmada, genellikle PVC plastikleri yumuşatmak için eklenen ve DEHP olarak da bilinen di-2-etilhekzilftalat isimli bir ftalat türü incelendi. NYU Langone Health'te araştırmacı olan Sara Hyman ve meslektaşları, tüm dünyada gerçekleşen ölümlerin başlıca nedeni olan kardiyovasküler hastalıklar ile DEHP'ye maruz kalma düzeyleri arasındaki ilişkiye odaklandı.

Hyman ve meslektaşları, 2008 yılındaki tahmini DEHP maruziyetini, on yıl sonra dünyanın çeşitli bölgelerinde görülen kardiyovasküler hastalık kaynaklı ölüm oranları ile karşılaştırdı. Araştırma ekibi, 2018 yılında dünya çapında gerçekleşen 350 binden fazla aşırı ölüm ile DEHP'ye maruz kalma arasında bir ilişki bulunduğunu ortaya koydu.

Bu ölümlerin yaklaşık dörtte üçü Orta Doğu, Güney Asya, Doğu Asya ve Pasifik'te meydana gelmişti. Araştırmacılar, bu ölümlerin bölgelere eşit dağılmamasının bazı bölgelerde hızla büyüyen plastik endüstrisinden kaynaklanıyor olabileceğini öne sürüyor.

DEHP'ye maruz kalmanın doğrudan kalp hastalıklarına neden olduğunu değil, yalnızca ikisi arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. California Riverside Üniversitesinde biyomedikal alanında çalışan Changcheng Zhou, küresel olarak bakıldığında DEHP maruziyetiyle bağlantılı kardiyovasküler ölümlerin yüzdesinin "oldukça endişe verici" olduğunu söylüyor.

DEHP ve diğer ftalatların küresel ölçekte sağlık üzerine olan etkilerini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Avrupa'daki birçok ülke, ulusal sağlık anketleri aracılığıyla vatandaşların ftalata maruz kalma verilerini toplamaktadır.

Ancak Hyman; özellikle Latin Amerika, Afrika ve Asya'daki diğer ülkelerde bu verilerin düzenli olarak toplanmadığını söylüyor. Çalışmayı yürüten ekip, bu bölgelerdeki DEHP maruziyetini geçmişte yapılmış ve daha küçük insan gruplarını inceleyen çalışmalardan yola çıkarak tahmin etti.

Ayrıca, insanların diğer ftalatlara ve kimyasallara eşzamanlı olarak maruz kalma olasılığı son derece yüksektir. Ancak çalışmada geliştirdiğimiz model bunu hesaba katamamıştır. Hyman, bu konu hakkında daha derinlemesine araştırmalar yapılması gerektiğini vurguluyor.

Sonuç olarak, araştırmacılar bu bulguların insanlara plastik kullanımını azaltmak için bir neden daha sunduğunu belirtiyor. Zhou, "Plastik bir gezegen olmaya doğru gidiyoruz. Bu ciddi sorunu gerçekten dikkate almaya başlamamız gerekiyor." diyor.